Χρυσοχώρι (Βλάκα)

Σε μια ειδυλλιακή τοποθεσία, στους πρόποδες του βουνού «Μακελειό» και σε απόσταση 7 χιλιομέτρων από το Δώριο, είναι χτισμένο το χωριό Χρυσοχώρι Τριφυλίας.

Κατά την παράδοση το παλιό χωριό ήταν χτισμένο στη θέση Λάκα-Σπαή, αλλά οι κατολισθήσεις υποχρέωσαν τους παλαιούς κατοίκους του να κατηφορίσουν και να χτίσουν το χωριό στη σημερινή τοποθεσία.

Το Χρυσοχώρι το βρίσκεις αν φύγεις από το Δώριο, περάσεις από τον Άι Γιώργη, στρίψεις μετά από 1,3 χιλιόμετρα περίπου αριστερά και προχωρήσεις ακόμη 2,5 χιλιόμετρα περίπου. Εναλλακτική διαδρομή όμως υπάρχει και από το Ψάρι.

Το Χρυσοχώρι είναι ένα από τα Αρβανιτοχώρια της Τριφυλίας που χτίστηκε γύρω στα 1350-1430 από Αλβανόφωνους Χριστιανούς της Ηπείρου.

Είναι ένα μικρό χωριό πνιγμένο στο πράσινο των γύρω ελαιώνων. Ένας μικρός χείμαρρος ο Πλέσιος που το διασχίζει, το χωρίζει σε δύο μαχαλάδες. Τους δύο μαχαλάδες ενώνει ένα παλαιό γεφύρι.

Τα σπίτια του είναι χτισμένα με ασπρόπετρες σαν μάρμαρο και σκεπασμένα με κεραμοσκεπή. Η άριστη κατάσταση στην οποία βρίσκονται, παρά την ηλικία τους, δείχνει ότι αυτοί που ασχολήθηκαν με την κατασκευή τους γνώριζαν πολύ καλά την τέχνη.

Το παλιό όνομά του ήταν «Βλάκα». Δεν είχε όμως καμία σχέση με την ομώνυμη ελληνική λέξη. Η ονομασία Βλάκα προέρχεται από την Αρβανίτικη λέξη «Βλιάκε» που σημαίνει υγρασία της γης.

Ο Γερμανός γλωσσολόγος Max Vasmer στο βιβλίο του «Οι Σλάβοι στην Ελλάδα» αναφέρει το χωριό και θεωρεί την προέλευσή του Σλάβικη. Ο ιστορικός Κ. Σάθας (Μνημεία Ελληνικής ιστορίας) αναφέρει ότι το χωριό Βλάκα Τριφυλίας είναι μεταξύ εκείνων που διατήρησαν το όνομα των ιδιοκτητών του.

Με το Β. Διάταγμα της 19ης Ιανουαρίου 1907 (Φ.Ε.Κ. 16) μετονομάστηκε σε Χρυσοχώριον και συστήθηκε σε κοινότητα με Διάταγμα της 31-8-1912. Το έτος 1998 αποτέλεσε Δημοτικό Διαμέρισμα του νεοσύστατου Δήμου Δωρίου ως 31-12-2010 (ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ). Από 1-1-2011 αποτελεί κοινότητα της Δημοτικής Ενότητας Δωρίου του νεοσύστατου Δήμου Οιχαλίας (ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ).

Στις διάφορες απογραφές εμφανίζει τον εξής αριθμό κατοίκων: Έτος 1689 κάτ. 50, 1700 κάτ. 93, 1830 κάτ. 390, 1889 κάτ. 367, 1896 κάτ. 375, 1907 κάτ. 428, 1920 κάτ. 472, 1928 κάτ. 497, 1940 κάτ. 506, 1951 κάτ.588, 1961 κάτ. 358, 1971 κάτ. 257, 1981 κάτ. 203, 2001 κάτ. 302, 2011 κάτ. 251.

Ανάμεσα σε παλιά αρχοντικά και κήπους στολισμένους με λουλούδια περνάει ο κεντρικός δρόμος που ανεβαίνει στα χωριά Χαλκιά, Κούβελα και καταλήγει ως τις όχθες του ποταμού Νέδα.

Ο δρόμος από το Χρυσοχώρι μέχρι το Κούβελα φτιάχτηκε με άσφαλτο με πρωτοβουλία του Αρχηγού Γ.Ε.Ε.Θ.Α. στρατηγού Ιωάννη Ντάβου, από τη Μ.Ο.Μ.Α. το έτος 1977.

Η περιοχή του Χρυσοχωρίου είναι εύφορη, σκεπασμένη με ελιές, αμπέλια, ήρεμο τοπίο με κατάφυτες πλαγιές, ράχες, λόφους με κάθε λογής οπωροφόρα δέντρα που έτσι το χωριό γίνεται πιο όμορφο.
Είναι παραγωγικό μέρος, είχε δε δύο ελαιοπιεστήρια σύγχρονα, εκ των οποίων έχει μείνει το ένα, όχι μόνο για την εξυπηρέτηση των κατοίκων του αλλά και των άλλων γειτονικών χωριών.

Οι ασχολίες των κατοίκων είναι σχεδόν αποκλειστικά αγροτικές και κτηνοτροφικές, όπως στα περισσότερα χωριά.

Η προσφορά του χωριού στους εθνικούς αγώνες υπήρξε αξιόλογη και οι Χρυσοχωραίοι έπραξαν το καθήκον και το χρέος τους προς την πατρίδα. Κατά την επανάσταση του 1821 πολλοί από τους κατοίκους του αγωνίστηκαν για την ελευθερία της πατρίδας.

Ο Αναγνώστης Τσοχαντάρης, ο οποίος έφτασε στο βαθμό του Υποχιλίαρχου, στις 24 Μαρτίου του 1821 έφερε από τον Κολοκοτρώνη επιστολή στους Ντρέδες στο Κεφαλάρι του Σουλιμά (σημερινό Άι Γιώργη), που τους προέτρεπε να σκοτώσουν τους Τούρκους της Αρκαδιάς (Κυπαρισσίας) και να του απαντήσουν για το αποτέλεσμα.

Ο Αναγνώστης Καλατζάκος, ο οποίος ήταν και ο πρώτος Δήμαρχος Δωρίου, το 1836 έφτασε στο βαθμό του Υποχιλίαρχου.

Το χωριό υδρεύεται από την πηγή της Καρασιάφκας, την πηγή της Παναγίας και από την πηγή στο Πολυγένι.

Oι κάτοικοι του χωριού είναι απλοί, εργατικοί, τίμιοι, φιλόξενοι και τηρούν τις παραδόσεις και τα ήθη και έθιμα του τόπου μας.

Σημ: Οι πληροφορίες είναι από το Λεωνίδα Γ. Θεοχάρη και το βιβλίο του Σωτηρίου Αρ. Παπαδόπουλου «ΚΟΥΒΕΛΑ – Ιστορικά».