Αγριλιά

Η Αγριλιά είναι ένα από τα ονομαστά Σουλιμοχώρια της Τριφυλίας, που πρωτοκατοικήθηκαν μεταξύ των ετών 1350-1430 από τους σκληροτράχηλους Ντρέδες, απογόνους των αρχαίων Ιλλυριών Ελλήνων της Βορείου Ηπείρου.

Σήμερα δυστυχώς το παλιό χωριό είναι ακατοίκητο και ρημαγμένο. Δεν υπάρχει ζωή πλέον στο χωριό. Ακόμα όμως στέκουν όρθια τα σπίτια του. Τα περισσότερα είναι καλοφτιαγμένα με τον παραδοσιακό τρόπο και τα λιγότερα είναι χτισμένα πίσω από το 1700. Διασχίζοντας τα έρημα σοκάκια σφίγγεται η καρδιά σου από την ερημιά και την εγκατάλειψη.

Οι παλιοί κάτοικοι εγκατέλειψαν το χωριό τους και κατέβηκαν κοντά στη σιδηροδρομική γραμμή, δίπλα στο δρόμο που ενώνει το Κοπανάκι με το Καμάρι, στη θέση Σανοβά κι εκεί έχτισαν το καινούργιο χωριό τους, τη «Νέα Αγριλιά».

Η σημερινή Νέα Αγριλιά βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα του νομού Μεσσηνίας, στην πρώην επαρχία Τριφυλίας, σε υψόμετρο 190 μέτρων και έχει 164 κατοίκους (απογραφή 2001). Απέχει 1600 μέτρα περίπου από το Κοπανάκι, όπου υπάρχουν όλα τα αγαθά του σύγχρονου πολιτισμού.

Οι κάτοικοι του οικισμού αυτού που χτίστηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1970 προέρχονται από το παλιό γειτονικό Αρβανιτοχώρι, που ονομάστηκε έτσι από τις πολλές άγριες ελιές που υπάρχουν στις γύρω πλαγιές.

Στη θέση Σανοβά, δίπλα από την πηγή, ο Σουηδός αρχαιολόγος Mattias Natan Valmin (1898-1968), που έκανε τις ανασκαφές (1927 έως 1929) και βρέθηκαν οι αρχαίοι θολωτοί βασιλικοί τάφοι της αρχαίας Μάλθης, είχε σκάψει και σε αυτό τον χώρο και είχε βρει κι εδώ τρεις Μυκηναϊκούς θολωτούς τάφους. Εκεί βρέθηκαν εκτός των άλλων όστρακα, ορειχάλκινο δαχτυλίδι, πόρπη, χρυσό δαχτυλίδι και σιδερένια αιχμή δόρατος.

Η Αγριλιά στις διάφορες απογραφές εμφανίζει τον εξής αριθμό κατοίκων:
Το 1689 είχε 22 κατοίκους, το 1700 είχε 17 κατοίκους, το 1830 είχε 450 κατοίκους, το 1879 είχε 178 κατοίκους, το 1940 είχε 254 κατοίκους, το 1951 είχε 196 κατοίκους, το 1961 είχε 163 κατοίκους, το 1971 είχε 81 κατοίκους. 
Κατά την Ενετική απογραφή της εκκλησιαστικής περιουσίας (Κ. Ντόκου) το χωριό αναφέρεται ως «Αγριοελαία» με πολλές εκκλησίες. Στην Αγριλιά είχαν πάει οι Δριμαίοι από το Σουλιμά.

Η Αγριλιά από το έτος 1836 ως το έτος 1840 ανήκε στο Δήμο Δωρίου (έδρα του Δήμου το Σουλιμά) και από 13-9-1840 μέχρι 31-8-1912, που αποτέλεσε αυτόνομη κοινότητα, στο Δήμο Αυλώνος. Με την εφαρμογή του σχεδίου «ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ» το 1998 υπάγεται στο Δήμο Αετού μέχρι 31-12-2010. Από 1-1-2011 υπάγεται στη Δημοτική Ενότητα του νεοσύστατου Δήμου Τριφυλίας (ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ) και ανήκει στην Κοινότητα Νέας Αγριλιάς.

Πηγές: α) Λεωνίδας Γ. Θεοχάρης, β) Αρχεία περί συστάσεως και εξελίξεως των δήμων και κοινοτήτων 1836-1939 και διοικητικής διαιρέσεως του κράτους.