Αναφορά του αγωνιστή Γιαννάκη Γκρίτζαλη προς τη Διοίκηση

Δημοσιεύουμε, από τα Γενικά Αρχεία του Κράτους, αναφορά του αγωνιστή Γιαννάκη Γκρίτζαλη προς τη Διοίκηση, η οποία αποτελεί ιστορικό ντοκουμέντο.

 Υπερτάτη Διοίκησις

Επειδή με διαταγήν της υπερτάτης διοικήσεως και με απόδειξιν του υπουργού του πολέμου και γενναίου στρατηγού κου Διονυσίου Μούρτζινου εκστράτευσα υπό την οδηγίαν του στρατηγού κου Μήτρου Αναστασόπουλου εις την πολιορκίαν της Μοθώνης με εκατόν εννέα στρατιώτας, εν τω 1824 έτος, εν μηνί Αυγούστου 16. Εμείναμεν δε εις αυτήν την πολιορκίαν από την 17ην Αυγούστου έως εις την 27 του Σεπτεμβρίου. Και πάλιν με την άδειαν του άνωθεν Μούρτζινου ανεχωρήσαμεν.

Δια της το παρρησιάζω την παρούσαν μου, εις την υπερτάτην διοίκησιν, έχω να λάβω δια δύο μηνιάτικων λοφέν των στρατιωτών, γρόσια επτά χιλιάδες εννεακόσια σαράντα οκτώ, αριθ. γρ.: 7.948.

Εν δε τω 1825 έτος εν μηνί Μαΐω 25 εκάθησεν εις Ψάρι ο στρατηγός Κολλιόπουλος με 800 στρατιώτας Καρυτινούς και Φαναρίτες ημέρας δεκαπέντε. Έφαγαν γελάδια από χωρίον Ψάρι κεφάλια 30, πρόβατα 800, γέννημα περίπου 40 πινακίων, βούτυρον και τυρί περυσινόν. Εις τας πέντε του Ιουνίου μηνός εκάθησαν τρεις ημέρας εις Ψάρι με εξακόσιους στρατιώτας ο στρατηγός κύριος Μήτρος Αναστασόπουλος και κύριος Αθανάσιος Γρηγοριάδης.

Εκστρατεύσαμεν συγχρόνως με τους άνωθεν στρατηγόν Κολλιόπουλον και κον Γρηγοριάδην με 800 εδικούς μας στρατιώτας εις Άκοβον εις το μέρος της Πολιανής. Εκάμαμεν δύο πολέμους, εσκοτώθησαν από ημάς εις τον τόπον 3 και πληγωμένοι 5.

Εις τας 15 του Ιουλίου ’25 με 400 στρατιώτας εκστρατεύσαμεν εις Αχλαδόκαμπον με τον αρχηγόν κον Θεόδωρον Κολοκοτρώνην. Εις αυτόν τον πόλεμον εσκοτώθησαν από ημάς εις τον τόπον 2, τον καιρόν όπου ανεχώρησεν ο πασάς από Άργος και ήλθεν εις Τριπολιτζάν.

Τη 21 Ιουλίου πάλιν με διαταγήν του άνωθεν αρχηγού εκστρατεύσαμεν εις την οδηγίαν του στρ. Κολλιόπουλου με 500 στρατιώτας εις Βαλτέτσι.

Πάλιν τη 27 Ιουλίου έως τη 14 Αυγούστου με διαταγήν του αρχηγού Κολοκοτρώνη εκστρατεύσαμεν εις Καρυές με 1500 στρατιώτας. Έγιναν δύο πόλεμοι εις Κραμποβόν με τον εχθρόν. Εις μεν τον πρώτον πόλεμον εσκοτώθησαν Τούρκοι έως 20, εις τον δεύτερον πόλεμον εσκοτώθησαν εχθροί 250. Επληγώθησαν από ημάς 2. Εις τον τρίτον πόλεμον όπου έγινεν εις Δραγουμάνου εσκοτώθησαν εχθροί 50, και από ημάς εσκοτώθησαν 2 εις τον τόπον και ένας πληγωμένος.

Εις την 1ην Αυγούστου έγινεν πόλεμος εις το Ίσαρι με όλην την δύναμιν του εχθρού. Εις τον πόλεμον εσκοτώθησαν εχθροί περίπου από τους 100, από ημάς δε εσκοτώθησαν εις τον τόπον 4 και πληγωμένους 2.

Πάλιν εις τας 8 του παρόντος έγινεν πόλεμος εις το Μπάστα. Εσκοτώθησαν εχθροί περίπου των 40, από ημάς εσκοτώθησαν εις τον τόπον 3, πληγωμένος ένας. Οι δε ακροβολισμοί καθημερινώς μπροστά των 47 ημερών, όπου ήταν ο εχθρός εις το κεφάλι μας, με εδικόν μας τζιπχανέν, με εδικά μας τσαρούχια, με εδικόν μας ψωμί, με εδικόν μας προσφάγι. Εις τζιπχανέ είναι εξοδευμένα γρόσια χιλ. 3, εις ντουφεκόπετρες γρ. 1500, εις ζωοτροφίας των σαράντα επτά ημερών εξοδεύθησαν γρόσια χιλ. 10 και 500, χωρίς φροντιστήν χωρίς καμίαν βοήθειαν από κανένα μέρος.

Ο στρατηγός κύριος Μήτρος Αναστασόπουλος ευρισκόταν με 700 στρατιώτας εις Βουρκάνου. Του δε κάμπου το κόλι ευρισκόνταν περίπου 600 στρατιωτών εις Γαργαλιάνου, όπου μας είχεν ο εχθρός από τρεις Μαρτίου ζωσμένους και μία επαρχία ελίοσεν ολόκληρη από του εχθρού, χωρίς από κανένα μέρος βοήθειαν ή από καμίαν άλλην επαρχίαν. Και από όπου σημειώνω μόνον δύο κόλια το εκατόρθωσαν. Του Σουλιμά κόλι και Ζούτσας κόλι, τα δε άλλα κόλια εβαστούσαν τας θέσεις των εις Βουρκάνου και Γαργαλιάνου.

Δια τούτο παρακαλούμεν θερμώς την υπερτάτην διοίκησιν όπως κάμη έλεος δια να μας σταλθούν προς εξοικονόμησιν των εξόδων μας έως 30 χιλ. γρ. με το να ηφανίσθημεν μέρος υπό των εχθρών και μέρος υπό των εξόδων επειδή και έχω 50 ξένους στρατιώτας και τους πληρώνω από κοντά μου. Παρακαλώ και εις αυτό ότι δεν θα με αφήσετε παραπονούμενον, ότι έκαμα το χρέος μου εις τον εχθρόν, και πάλιν θέλω το κάμω. Και είμαι έτοιμος να τρέξω όθεν ήθελε με προστάξη με τας διαταγάς της η υπερτάτη διοίκησις. Εις ιατρούς και πληγωμένους πεζοδρόμους και εις μερικά ψιλά έξοδα έχω δοσμένα έως τέσσαρες χιλιάδες γρόσια.

Τώρα πάλιν εκστρατεύομεν εις Στεμνίτσαν περίπου των δυο χιλιάδων αρμάτων, όπου μας προστάζη ο αρχηγός της υπερτάτης διοικήσεως Θεόδωρος Κολοκοτρώνης.

    Τη 14 Αυγούστου 1825 Ψάρι

    Μένω με όλον το σέβας

    Ο υποκλινέστατος και ευπειθέστατος εις τα προσταγάς δούλος της

    Γιάννης Δ. Κρίτζαλης

Σημ.: Τζιπχανέ: εφόδια, κόλι: τμήμα