Δρόμοι αφιερωμένοι σε Ντρέδες αγωνιστές

Οδός Παπατσώρη

Η οδός Παπατσώρη είναι αφιερωμένη στον πρωτόπαπα των Σουλιμοχωρίων Δημήτρη Παπατσώρη και βρίσκεται στο κέντρο της Αθήνας, μεταξύ Ιπποκράτους και Μαυρομιχάλη - κοντά στη λεωφόρο Αλεξάνδρας.

Ο Δημήτριος Παπατσώρης γεννήθηκε στο Σουλιμά το 1770 και πέθανε το 1835. Γόνος της μεγάλης Σουλιμαίικης φάρας των Τζωραίων που στο διάβα της μακραίωνης σκλαβιάς διαφέντευε -κυρίως πολιτικά- το Σουλιμά, αλλά και τα υπόλοιπα Σουλιμοχώρια.

Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρία το 1818 από τον μητροπολίτη Χριστιανουπόλεως Γερμανό ή κατ’ άλλους από τον αδερφικό του φίλο πρωτοσύγκελο Αμβρόσιο Φραντζή.

Με την ιδιότητα του πρωτόπαπα και πρωτο-προεστού των Σουλιμοχωρίων ο παπα - Δημήτρης Παπατσώρης, όρκισε τους Ντρέδες Σουλιμαίους στις 24 του Μάρτη 1821, στο εκκλησάκι του Αγίου Δημητρίου. Αφού ευλόγησε τη σημαία και τα όπλα τους μετάλαβε «των αχράντων μυστηρίων» και ακολούθως τέθηκε επικεφαλής τους μαζί με τα δύο παιδιά του Αδάμη και Αναγνώστη, κατέβηκε στο Κεφαλάρι του Σουλιμά (σημερινό Άγιο Γεώργιο) και αντάμωσε τους υπόλοιπους Ντρέδες και όλοι μαζί κίνησαν για να ελευθερώσουν την Αρκαδιά (Κυπαρισσία) στις 26 του Μάρτη.

Το 1824 με Κυβερνητικό διά­ταγμα, προήχθη στο βαθμό του στρατηγού και ορίστηκε αρχηγός όλων των Ντρέδων.

Οδός Γιαννάκη Γκρίτζαλη

Η ονοματοθεσία ορίστηκε με την απόφαση 518/2010 του Δήμου Καλαμάτας. Με την απόφαση αυτή έγινε μετονομασία της οδού Μακντόναλντ (αρχαιολόγος) σε οδός Γιαννάκη Γκρίτζαλη. Βρίσκεται μεταξύ της οδού Κρήτης και της οδού Λακωνικής στην Καλαμάτα.

Η οδός είναι αφιερωμένη στον ήρωα Γιαννάκη Γκρίτζαλη, που γεννήθηκε το 1791 στο Ψάρι Τριφυλίας. Πατέρας του ήταν ο Δημήτρης Γκρίτζαλης, αλλά δυστυχώς ορφάνεψε σε πολύ μικρή ηλικία. Η μητέρα του Αρετή ήταν από το οικογενειακό δένδρο των Ντρέδων. Το 1818 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και λίγο πριν την επανάσταση, παντρεύτηκε την κόρη του Μητροπέτροβα.

Η συμμετοχή και η συνεισφορά του, κατά τα πρώτα χρόνια του αγώνα της παλιγγενεσίας, είναι γνωστή και ιστορικά τεκμηριωμένη. Ήταν παρών στο Βαλτέτσι, στην Άλωση της Τριπολιτσάς και τα Δερβενάκια, σε ηλικία 32 ετών ονομάστηκε χιλίαρχος το 1823. Μετά την απελευθέρωση αποτραβήχτηκε χωρίς μισθό, τιμές ή διακρίσεις στο Ψάρι, βλέποντας την κατάντια της χώρας του (χαρακτηριστικό είναι ότι μόνο ένας στους έξι Έλληνες είχε δική του γη και μόνο ο ένας στους τέσσερις δικό του ζώο και ο καλλιεργητής της εθνικής γης πλήρωνε ποσοστό 15% ως ενοίκιο για τη γη και επιπλέον 10% ως φόρο της δεκάτης, που είχε από πάνω και τις αυθαιρεσίες των εισπρακτόρων).

Όλα τα παραπάνω τον οδήγησαν το 1834 να ξεκινήσει εξέγερση με αιτήματα να απελευθερωθούν, ο Κολοκοτρώνης και ο Πλαπούτας που ήταν φυλακισμένοι, να αποδοθεί σύνταγμα στον λαό, να αποκατασταθούν οι αγωνιστές του ’21, να σταματήσει η οικονομική εξαθλίωση των αγροτών, και οι καταχρήσεις της εκτελεστικής και δικαστικής εξουσίας. Μαζί με τον Μητροπέτροβα τον Αναστάσιο Τζαμαλή και άλλους, κυρίευσαν την Κυπαρισσία, τότε πρωτεύουσας του νομού, κατέλαβαν το Νησί (Μεσσήνη), την Ανδρίτσαινα, τη Μεγαλόπολη και πολύ λαός άρχισε να συσπειρώνεται γύρω τους.

Στη σύγκρουση όμως που δόθηκε στις 7 Αυγούστου στο χωριό Σούλου έξω από τη Μεγαλόπολη, ηττήθηκαν οι επαναστάτες και ο Γιαννάκης Γκρίτζαλης πληγωμένος, παραδόθηκε. Το έκτακτο Στρατοδικείο που συνεδρίασε στην Κυπαρισσία, καταδίκασε σε θάνατο τον Γιαννάκη Γκρίτζαλη. Η ποινή εκτελέστηκε ταχύτατα και πριν περάσουν δυο ώρες από την απόφαση, ο Γκρίτζαλης σωριάστηκε νεκρός τον Σεπτέμβριο του 1834.

Τα τελευταία του λόγια ήταν “‘Άδικα πεθαίνω, αδέρφια, γύρεψα τα δίκια των Ελλήνων”. Το οξύμωρο της υπόθεσης, είναι ότι λίγες ώρες μετά την εκτέλεση του έφθασε η απονομή χάριτος. Δυστυχώς για την ιστορία, οι συνέπειες της εξέγερσης ήταν αρκετά δυσάρεστες για την Τριφυλία και ιδιαίτερα για τα Σουλιμοχώρια που περιθωριοποιήθηκαν, ενώ η προσφορά τους κατά τη διάρκεια του αγώνα, ήταν πολύ μεγάλη.

Οδός Γιαννάκη Μέλιου

Η οδός Γιαννάκη Μέλιου είναι αφιερωμένη στον μεγάλο αγωνιστή Γιαννάκη Μέλιο και βρίσκεται στην Κυπαρισσία, είναι Κεντρική οδός -προέκταση της ΕΟ Πύργου Κυπαρισσίας, μπροστά από τον μητροπολιτικό ναό του Αγίου Αθανασίου.

O Γιαννάκης Μέλιος του Λυμπέρη, γεννήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 1770 στο Άνω Κούβελα, όπου σώζεται μέχρι σήμερα το σπίτι των Μέλιων σε ερείπια.

Μέχρι και τον θάνατό του ήταν ο αδιαμφισβήτητος αρχηγός των Ντρέδων. Με την πλούσια προεπαναστατική του δράση, και την πείρα του ως αξιω­ματικού ευρωπαϊκών στρατών, ήταν ένας εμπειροπόλεμος και καταξιωμένος στρατιωτικός ηγέτης πρώτου μεγέθους, που πρωτοστάτησε κατά τον απελευθερωτικό αγώνα στην περιοχή μας. Με τους προσωπικούς του ηρωισμούς, τους στρατηγικούς του σχεδιασμούς και τον συντονισμό των επαναστατικών δυνάμεων της περιοχής, εδραίωσε την επανάσταση στην ΝΔ Πελοπόννησο. Το ατύχημα είναι ότι χάθηκε πολύ πρόωρα και δεν μπόρεσε να προσφέρει τις πολύτιμες υπηρεσίες του στο αγωνιζόμενο Έθνος και να περάσει τους ηρωικούς Ντρέδες στην Ιστορία.

Οδός Παναγιώτη Ντούφα

Η οδός Ντούφα είναι αφιερωμένη στον μεγάλο αγωνιστή Παναγιώτη Ντούφα και βρίσκεται στην Κυπαρισσία, είναι κάθετη στην κεντρική οδό Ελευθερίου Βενιζέλου.

Ο Παναγιώτης Ντούφας γεννήθηκε στο Μαυρομάτι του Κούβελα, γύρω στο 1780 και σκοτώθηκε στα Φιλιατρά το 1821. Ήταν ανιψιός του Γιαννάκη Μέλιου, της αδερφής του παιδί και πρωτοξάδερφος των Γκριτζαλαίων - οι μανάδες τους ήταν αδερφές.

Από μικρός ακολούθησε τον θείο του Γιαννάκη Μέλιο στα βουνά και μετά στη Ζάκυνθο, γενόμενος κλέφτης και κατόπιν πρωτοπαλίκαρό του.

Το πρωί της 26ης Μαρτίου 1821 μπαίνει πρώτος στην πόλη της Αρκαδιάς (Κυπαρισσίας) μαζί με τους Παπατσώρη, Γιαννάκη Μέλιο, Γεωρ. Συρράκο, Φούντζη και τους 250 Ντρέδες και σπεύδει προς την καταδίωξη των Τούρκων που βρίσκονταν στα Φιλιατρά.

Μετά τον τραγικό θάνατο του θείου του Γιαννάκη Μέλιου στην Πύλο, ανέλαβε αρχηγός των Κουβελαίων Ντρέδων που πήγαν στα Φιλιατρά για να πάρουν εκδίκηση. Το αποτέλεσμα της εκστρατείας και εμφύλιας σύρραξης ήταν ο θάνατος του Παναγιώτη Ντούφα, αλλά και άλλων αγωνιστών.

Πηγή: α) kalamatain.gr, β) google maps, γ) βιβλίο ‘’ΝΤΡΕΔΕΣ. ΟΙ ΑΔΙΚΗΜΕΝΟΙ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ’’ του Δημήτρη Αθανασόπουλου.