Σιτοχώρι (Πιτσά)

Το Πιτσά ή Σιτοχώρι όπως λέγεται σήμερα, είναι ένα από τα Αρβανιτοχώρια της πρώην επαρχίας Τριφυλίας του νομού Μεσσηνίας. Βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα του νομού, σε απόσταση 53 χιλιομέτρων από την Καλαμάτα στα βόρεια του Κοπανακίου και απέχει 5 χιλιόμετρα από αυτό. Είναι ένα όμορφο χωριό χτισμένο στην πλαγιά του βουνού «Μαστραντώνη», σε υψόμετρο 400 μέτρων. Ο δρόμος ανηφορίζει στενός χωρίς πολλές στροφές, μέσα από ελαιόδεντρα και πολλά περιβόλια.
Kατά την παράδοση, το χωριό έχτισαν Αρβανίτες Έλληνες χριστιανοί - οι θρυλικοί «Ντρέδες» - που ήρθαν και εγκαταστάθηκαν στα παλιά χρόνια από το χωριό Πίτσαρι της Βορείου Ηπείρου.

Το Σιτοχώρι έφερε παλαιότερα την ονομασία «Πιτσά» που είναι ξένη λέξη, σλάβικη ή αρβανίτικη. Η μετονομασία του έγινε με το Διάταγμα της 4-11-1927 (Φ.Ε.Κ. 306/22-12-1927). Το χωριό μετονομάστηκε σε Σιτοχώρι, γιατί παρήγαγε πολλά σιτηρά. Από το έτος 1836 ως το έτος 1840 υπαγόταν στον Δήμο Δωρίου (έδρα του Δήμου το Σουλιμά) και στη συνέχεια στον Δήμο Αυλώνος μέχρι 31-8-1912 που έγινε ανεξάρτητη κοινότητα. Με την εφαρμογή του σχεδίου «ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ» το 1998 το Σιτοχώρι υπάγεται στο Δήμο Αετού μέχρι 31-12-2010. Από 1-1-2011 υπάγεται στη Δημοτική Ενότητα του νεοσύστατου Δήμου Τριφυλίας (ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ).

Κατά τις Ενετικές απογραφές είχε το έτος 1689, 13 οικογένειες με 34 κατοίκους και το έτος 1700, 13 οικογένειες με 46 κατοίκους. Στην απογραφή του έτους 1851 είχε 45 οικογένειες με 278 κατοίκους και στην απογραφή του 1907 είχε 311 κατοίκους. Στο Σιτοχώρι υπαγόταν και ο συνοικισμός του Καμαρίου που με την απογραφή του 1907 είχε 124 κατοίκους. Σήμερα οι κάτοικοι του χωριού έχουν περιορισθεί σε πολύ λίγους - σύμφωνα με την απογραφή του 2001 σε 47 κατοίκους – και δυστυχώς υφίσταται ότι υφίσταται όλη η ύπαιθρος της Ελλάδας.

Μετά τον πόλεμο έφυγαν οι πιο πολλοί για την πρωτεύουσα ή για άλλες πόλεις ή αποδήμησαν στο εξωτερικό. Οι διαμένοντες στην πρωτεύουσα επισκέπτονται το χωριό και πολλοί έχουν ανανεώσει τις παλιές κατοικίες τους ή έχουν χτίσει από την αρχή εξοχικά σπίτια για παραθερισμό. φρόντισαν να δημιουργηθούν καλύτερες συνθήκες διαμονής και διαβίωσης.

Το καλοκαίρι το Σιτοχώρι έχει ζωή και κίνηση γιατί κατεβαίνουν οι Αθηναίοι και άλλοι Σιτοχωρίτες να ανοίξουν τα πατρικά τους και να αναπνεύσουν καθαρό αέρα μακριά από τα καυσαέρια της πόλης.

Η εκκλησία του χωριού η «Κοίμηση της Θεοτόκου» μια απέριττη εκκλησιά. Το χωριό πανηγυρίζει το δεκαπενταύγουστο και παλιότερα στις καλές ημέρες του, μάζευε αρκετό κόσμο από τα γύρω χωριά.

Για την εκλογή των πληρεξουσίων της επαρχίας Τριφυλίας για την Εθνική Συνέλευση του 1831, έλαβε μέρος και ο Λιάκος Μπαρμπάκης από το Πιτσά. Επίσης ο Λιάκος Μπαρμπάκης και ο Κων/νος Ρούσσης, ήταν μεταξύ εκείνων που πρότειναν τον πρωτοσύγκελο Αμβρόσιο Φραντζή σε αρχιερέα στις 1-6-1823.

Σημ: Οι πληροφορίες είναι από τον Λεωνίδα Γ. Θεοχάρη και τα βιβλία: «Σιτοχωρίτικα» της Παναγιώτας Ξενούλη - Λολώνη, «Οδοιπορικά Τριφυλίας» του Στάθη Παρασκευόπουλου και «Αρχεία περί συστάσεως και εξελίξεως των δήμων και κοινοτήτων 1836-1939 και διοικητικής διαιρέσεως του κράτους».