Δώριο (Κάτω Σουλιμά)

Το Δώριο είναι ένα από τα κεφαλοχώρια της ορεινής Τριφυλίας (υψ. 170 μ. κάτ. 1.139). Βρίσκεται στο βόρειο τμήμα του νομού Μεσσηνίας, στην πρώην επαρχία Τριφυλίας, στην κοιλάδα του Σουλιμά, 44 χλμ. ΒΔ της Καλαμάτας. Αποτελούσε μέχρι το 2010 έδρα του ομώνυμου δήμου. Η παλιά ονομασία του ήταν Κάτω Σουλιμά.

Η ιστορία του δεν είναι παλαιά, αφού δημιουργήθηκε το έτος 1900 από κατοίκους κυρίως του Σουλιμά και άλλων γειτονικών χωριών, οι οποίοι επέλεξαν την τοποθεσία αυτή επειδή εξυπηρετούσε τα συμφέροντά τους. Χάρη στην προνομιούχο αυτή θέση του το Δώριο σημείωσε αλματώδη πρόοδο, ώστε σήμερα να είναι ένα από τα πλέον αξιόλογα κεφαλοχώρια του νομού μας και να αποτελεί κέντρο μεγάλης εμπορικής και οικονομικής δραστηριότητας.

Το όνομα «Δώριον» κατά την αρχαιότητα αναφερόταν σαν πολιτεία και σαν βουνό. Βρισκόταν ανάμεσα στα χωριά Βασιλικό - Κόκλα - και Μάλθη.
Η πρώτη αναφορά στο Δώριο γίνεται από τον Όμηρο στην Ιλιάδα. Εκεί στη ραψωδία Β 591-602, στον κατάλογο των καραβιών, αναφέρει το Δώριο μαζί με τις άλλες πόλεις που αποτελούσαν την επικράτεια του Νέστορα. Όλες μαζί έστειλαν στην Τροία 90 καράβια. Στο Δώριο όμως στέκεται περισσότερο ο Όμηρος, για να αναφέρει ένα σχετικό μύθο: ο ποιητής Θάμυρις, θρακικής καταγωγής, καθώς ερχόταν από την Οιχαλία, καυχήθηκε ότι με το τραγούδι του θα νικούσε ακόμη και τις Μούσες. Όμως εκείνες τον τιμώρησαν αφαιρώντας του την τέχνη του τραγουδιού και της κιθάρας και από εκδίκηση τον τύφλωσαν.

Κατά τον Παυσανία, ο Θάμυρις έχασε την όρασή του στο Δώριο από αρρώστια, πράγμα που αργότερα έπαθε και ο Όμηρος. Βέβαια ο Θάμυρις που είχε μεταβεί στο Δώριο για να διδαχθεί εκεί ένα ονομαστό επιτόπιο μουσικό ρυθμό, εγκατέλειψε το τραγούδι εξαιτίας του κακού που τον βρήκε. Από την άλλη, ο Όμηρος συνέθετε πάντοτε ποιήματα, χωρίς να καμφθεί από τη συμφορά.

Ο αρχαίος ιστορικός και γεωγράφος Στράβωνας (67 π.Χ. - 23 μ.Χ.) μας λέει ότι στην εποχή του, το Δώριο σωζόταν σαν μακρινή ανάμνηση. Άλλοι ονόμαζαν Δώριο κάποιο βουνό, άλλοι πεδιάδα.

Ενάμιση αιώνα περίπου μετά τον Στράβωνα, ο Παυσανίας περιηγείται την Ελλάδα. Φτάνει στην Ιθώμη, την αρχαία Μεσσήνη κι από εκεί συνεχίζει βόρεια… Αντιγράφουμε τη μετάφραση του Νίκου Παπαχατζή (Παυσανίου, Ελλάδος Περιήγησις, Μεσσηνιακά-Ηλειακά): «Στο δρόμο από την Ανδανία προς τις Κυπαρισσίες βρίσκεται η λεγόμενη Πολίχνη και τα ποτάμια Ηλέκτρα και Κοίος… Αφού περάσει κανείς την Ηλέκτρα έχει μια πηγή ονομαζόμενη Αχαΐα και ερείπια από την πόλη Δώριο».

Περί το 1100 π.Χ. το Δώριο κυριεύτηκε από τους Δωριείς, ύστερα από ισχυρή αντίσταση και πολύχρονη πολιορκία, κατά την οποία σκοτώθηκε και ο τελευταίος ηγεμόνας του Ανδρόπομπος, που ήταν γόνος από το γένος των Νηλειδών της Πύλου και καταστράφηκε ολοκληρωτικά. Έκτοτε έπαυσε να διαδραματίζει οποιοδήποτε ρόλο στα πράγματα της Πελοποννήσου και στη θέση του φαίνεται ότι αναπτύχθηκε η πόλη της Κυπαρισσίας.

Πολλούς αιώνες αργότερα, γύρω στο 370 π.Χ., το κατεστραμμένο Δώριο ένεκα της στρατηγικής του θέσης, επανακτίσθηκε από το Θηβαίο στρατηγό και πολιτικό Επαμεινώνδα, στα πλαίσια της ακολουθούμενης από μέρους του πολιτικής της Μεσσηνιακής παλινόρθωσης, αλλά σε άλλη θέση δυτικότερα και όχι μακριά από τη Μάλθη. Αλλά και το Δώριο του Επαμεινώνδα δεν είχε καλύτερη τύχη από το Ομηρικό Δώριο και δύο περίπου αιώνες αργότερα καταστράφηκε και πάλι, το πιθανότερο από ισχυρό σεισμό και τα ερείπιά του τα συνάντησε το 158 μ.Χ. ο Παυσανίας στο έργο του «Μεσσηνιακά και Ηλειακά».

Το λόφο της Μάλθης ανάσκαψε συστηματικά από το 1927 ο Σουηδός αρχαιολόγος N. Valmin. Βασιζόμενος και στην περιήγηση του Παυσανία, ταύτισε τα ερείπια της προϊστορικής ακρόπολης που βρήκε εκεί με το Ομηρικό Δώριο και το Δώριο του Παυσανία.

Στο Δώριο βρίσκεται μία ιστορική τοποθεσία που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα της πατρίδας μας, τα Γουβαλάρια. Εκεί στις 28 Μαΐου 1828 οι Ντρέδες μετά από μία μάχη έντεκα (11) ωρών ανάγκασαν τον Ιμπραήμ σε μια ταπεινωτική ήττα με μεγάλες απώλειες που είχε σαν αποτέλεσμα την αναχώρησή του από τη Μεσσηνία και την Ελλάδα. Έτσι γράφτηκε το τέλος της βάρβαρης επιδρομής του στην Πελοπόννησο, που προξένησε τόσες καταστροφές, λεηλασίες, αιχμαλωσίες και πολλές φορές έφερε την Επανάσταση σε αδιέξοδο με κίνδυνο να καταρρεύσει.

Το σημερινό Δώριο είναι κληρονόμος της ένδοξης ιστορίας του Σουλιμά, αφού οι πρώτοι οικιστές του ήταν Σουλιμαίοι. Οι πρώτες οικογένειες οι οποίες εγκαταστάθηκαν και ίδρυσαν το Δώριο είναι οι Φωτοπουλαίοι, από το Σουλιμά, οι οποίοι βοήθησαν στην αξιοποίηση και ανάπτυξή του. Από το Ψάρι ήρθε και εγκαταστάθηκε στο νεοϊδρυθέν Δώριο η οικογένεια Παύλου Παπαδόγιαννη, η οποία ασχολήθηκε με το εμπόριο και την τοπική αυτοδιοίκηση. Μετά το κάψιμο του Αετού (11-9-1943) από τους Γερμανούς, ήρθαν και εγκαταστάθηκαν πολλοί Αετοβουναίοι, Σουλιμαίοι και Κλεσουραίοι.

Το έτος 1924 (ΦΕΚ 65/1924) μετονομάζεται από Κάτω Σουλιμά σε Δώριο και περιλαμβάνει τους οικισμούς: Αγ. Γεωργίου, Αγ. Αθανασίου (Τακαίικα), Αγ. Πέτρου (Γουβαλαρίων), Ελαιοχωρίου (Ράχη Τσώρη), Πεύκης (Κατσαμπανέικα), Πυργάκι (Ράχη Σκέφερη) και Τραγάνας. Οι οικισμοί αυτοί, πλην Δωρίου, αποτέλεσαν ιδιαίτερη κοινότητα, με έδρα τον Άγιο Γεώργιο, από 23 Σεπτεμβρίου 1927 έως 21 Σεπτεμβρίου 1939.
Με το γνωστό σχέδιο "ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ", το έτος 1998, το Δώριο γίνεται έδρα του Δήμου Δωρίου που περιλαμβάνει τα Δημοτικά Διαμερίσματα: Δωρίου, Άνω Δωρίου, Βασιλικού, Κόκλας, Κούβελα, Μάλθης, Χαλκιά, Χρυσοχωρίου και Ψαρίου.

Την 1-1-2011 με το σχέδιο "ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ", ο Δήμος Δωρίου καταργείται και το Δώριο γίνεται κοινότητα και υπάγεται στο νεοσύστατο Δήμο Οιχαλίας.

Στην τοπική Κοινότητα Δωρίου ανήκουν: το Δώριο (1.139 κάτ.), ο Άγιος Γεώργιος (131 κάτ.), ο Άγιος Πέτρος (34 κάτ.), η Αμφιθέα (12 κάτ.) και η Κάτω Αμφιθέα (100 κάτ.).
Στις διάφορες απογραφές το Δώριο παρουσιάζει την εξής πληθυσμιακή εξέλιξη:
Έτος 1920 κάτ. 679, έτος 1928 κάτ. 306, έτος 1940 κάτ. 590, έτος 1951 κάτ. 975, έτος 1961 κάτ. 833, έτος 1971 κάτ. 950, έτος 1981 κάτ. 1257, έτος 1991 κάτ. 1368, έτος 2001 κάτ. 1139, έτος 2011 κάτ. 915.
Η εξέλιξή του υπερέβη κάθε προσδοκία. Πόλος έλξης η σιδηροδρομική γραμμή που ένωνε και ενώνει την Κυπαρισσία με την Καλαμάτα. Ήθελαν οι άνθρωποι να πατήσουν και λίγο κάμπο και να καλλιεργήσουν λίγο τόπο χωρίς πέτρες.

Έχει τακτική συγκοινωνία, πολλά καταστήματα, σιδηροδρομικό σταθμό, ταχυδρομείο, τράπεζα, φαρμακεία, συμβολαιογραφείο, υποθηκοφυλακείο, ειρηνοδικείο, σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που εξυπηρετούν τους κατοίκους του Δωρίου, αλλά και τους κατοίκους όλων των άλλων χωριών. Για τις θρησκευτικές ανάγκες των φιλόθρησκων κατοίκων του έχει τον Ιερό Ναό των Αγίων Κων/νου και Ελένης.

Το Δώριο έχει άριστη ρυμοτομία, πολύ ωραία πλατεία που ανακατασκευάστηκε τελευταία, θαυμάσιο σύστημα ύδρευσης και καθαριότητας και δρόμους σε πολύ καλή κατάσταση. Πληρεί όλες τις προϋποθέσεις για να είναι ευχάριστη και άνετη η διαμονή των κατοίκων του. Η συγκοινωνία του διεξάγεται σιδηροδρομικά και με λεωφορεία τόσο προς την Κυπαρισσία και την πρωτεύουσα του νομού μας Καλαμάτα όσο και προς την Αθήνα.

Οι κάτοικοι του Δωρίου ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Η περιοχή του Δωρίου περιλαμβάνει ποικίλες καλλιέργειες, όπως ελιές, αμπέλια, συκιές, σιτάρια, καλαμπόκια και φιστίκια. Η τεράστια αγροτική έκταση χρειάζεται χέρια δουλευταράδων για να καλλιεργηθεί και να αξιοποιηθεί, που δυστυχώς σήμερα δεν υπάρχουν.

Τα ήθη των κατοίκων είναι αγνά και αυστηρά και τα αναφερόμενα στα θρησκευτικά, πνευματικά, οικογενειακά και κοινωνικά έθιμα έχουν αποκλειστικά εθνικό χαρακτήρα. Οι γιορτές, τα πανηγύρια, οι γάμοι, οι χοροί, οι παροιμίες και τα παντός είδους τραγούδια τους, είναι τα ίδια με των γειτονικών χωριών. Πηγές: α) Λεωνίδας Γ. Θεοχάρης, β) Ιστολόγιο Γυμνασίου Δωρίου, γ)  Αρχεία περί συστάσεως και εξελίξεως των δήμων και κοινοτήτων 1836-1939 και διοικητικής διαιρέσεως του κράτους δ) Εγκυκλοπαίδεια «ΔΟΜΗ». Το βίντεο παρουσίαση είναι επιμέλεια του anodorio.blogspot.gr