Δημήτρης Παπατσώρης

    Γεννήθηκε το 1770, στο Σουλιμά, όπου και πέθανε το 1835. Ήταν γόνος της μεγάλης Σουλιμαίικης φάρας των Τζωραίων, που η δράση της αρχίζει γύρω στα 1600 και στο διάβα της μακραίωνης σκλαβιάς διαφέντευε - κυρίως πολιτικά - το Σουλιμά, αλλά και τα υπόλοιπα Σουλιμοχώρια.

    Ονομάζονταν Τζωραίοι, όπως και ένα χωριό του Σου­λίου ονομαζόταν Τζώρη. Έτσι πιθανολογείται η άποψη ότι, το Σουλιμά το έκτισαν κάτοικοι της περιοχής του Σουλίου της Β. Ηπείρου. 

    Η οικογένεια των Παπατσωραίων έδινε προστασία και καταφύγιο στους καταδιωκόμενους κλεφτοκαπεταναίους όπως α­ναφέρει ο Αθαν. Γρηγοριάδης. Κύρια όμως, η οικογένεια των Παπατσωραίων διακρίθηκε και έδρασε εξαιρετικά στον αγώνα του 1821, με τον παπα - Δημήτρη και τους δυο γιούς του Αδάμη και Αναγνώστη, αλλά και με τους γαμπρούς του από τις δύο κόρες του, τον Κλεφτοκαπετάνιο Αναστάσιο Γυφτάκη από τα Κοντοβούνια, που αφού πολέμησε και διακρίθηκε σε πολλές μάχες σαν αρχηγός σώματος Κοντοβουνήσιων, έπεσε μαχόμενος στο πλευρό του Παπαφλέσσα στο Μανιάκι. Ο άλλος γαμπρός του ήταν ο ξακουστός κλεφτοκαπετάνιος Γιάννης Κοσμάς από την Ιθώμη, πού είχε μεγάλη δράση στον Αγώνα του 1821 και διακρίθηκε Ιδιαίτερα. 

    Ο παπα - Δημήτρης Τζώρης και κατόπιν θρυλικός Παπατσώρης ήταν Πρωτόπαπας της περιφέρειας (σημερινός Αρχιερατικός επίτροπος), αλλά και από τους πρώτους της περιοχής φιλικούς. Γύρω στο 1800, χειροτονήθηκε ιερέας και λίγο αργότερα, χρίστηκε πρωτόπαπας του κολίου των Σουλιμοχωρίων. 

    Στα 1818, μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία, από τον αείμνηστο μητροπολίτη Χριστιανουπόλεως Γερμανό ή κατ’ άλλους, από τον πρωτοσύγκελο Αμβρόσιο Φρατζή με τον οποίο, πέρα από την ιεροσύνη, τον ένωνε αδελφική φιλία. Στο αρχοντικό του, α­ναφέρει ο Φραντζής, ανέβαινε πολλές φορές και ο ίδιος, αλλά και ο τότε θρυλικός Μητροπολίτης Τριφυλίας Γερμανός και όρκιζαν πολλούς κλεφτοκαπεταναίους στον όρκο του Φιλικού. 

    Ο γέρο παπα - Δημήτρης Παπατσώρης, θερμός πατριώτης και αγωνιστής, όρκισε τους Ντρέδες Σουλιμαίους στις 24 του Μάρτη 1821, στο εκκλησάκι του Αγίου Δημητρίου, αφού ευλόγησε τη σημαία και τα όπλα τους μεταλαμβάνει «των αχράντων μυστηρίων» και ακολούθως τέθηκε επί κεφαλής τους μαζί με τα δύο παιδιά του Αδάμη και Αναγνώστη, κατέβηκε στο Κεφαλάρι του Σουλιμά (σημερινό Αι - Γιώρ­γη) και αντάμωσε τους υπόλοιπους Ντρέδες και όλοι μαζί κίνησαν για την Αρκαδιά (Κυπαρισσία). 

    Έλαβε μέρος στη μάχη της Λιγούδιστας, του Νιόκαστρου, στην άλωση της Τριπολιτσάς, στις μάχες του φρουρίου του Άργους και στα Δερ­βενάκια. Το 1824 με το υπ’ αριθ. 1198/30-04 1824 Κυβερνητικό διά­ταγμα, προήχθη στο βαθμό του στρατηγού και ορίσθηκε αρχη­γός όλων των Ντρέδων. 

    Ατυχώς τότε ξέσπασε ο μεγάλος εμφύ­λιος, μεταξύ των Κολοκοτρωναίων και των Κουντουριωτών, ο Παπατσώρης τάχθηκε με τους δεύτερους, ενώ όλοι οι άλλοι Ντρέ­δες καπεταναίοι ήσαν με τον Κολοκοτρώνη, γι' αυτό η Αρχηγία του στην περίοδο αυτή, ήταν ανεπιτυχής. Η εισβολή όμως του Ιμπραήμ, ένωσε και πάλι όλους τους Ντρέδες και σε πολλές μά­χες διετέλεσε υπαρχηγός ή Αρχηγός όλων των αγωνιζόμενων Ντρέδων. Διακρίθηκε στη μάχη της Δραμπάλας, των Καρυών και ιδιαίτερα στη μάχη των Δερβενίων της Αρκαδίας, την οποία δι­ηύθυνε μόνος του σαν αρχηγός των Ντρέδων, και αντιμετώπισε επιτυχώς σημαντική δύναμη του Ιμπραήμ από 7.000 ένοπλους, στους οποίους επέφερε μεγάλες απώλειες. Επίσης διακρίθηκε στις διαδοχικές επιδρομές του Ιμπραήμ στα Σουλιμοχώρια, στις μά­χες στο Λάπι, στο Ψάρι, στον Αετό και στα Γουβαλάρια, όπου ήταν πάντοτε υπαρχηγός ή αρχηγός μαζί με τον Γρηγοριάδη, όπως αναφέρει ο Γρηγοριάδης. 

    Φυσικό ήταν, αφού οι Ντρέδες εί­χαν την μεγαλύτερη δύναμη και αγωνίζονταν στα χωριά τους και για τα χωριά τους, να είχαν και δικό τους ντόπιο αρχηγό, που ασφαλώς δεν ήταν άλλος από το γέρο παπα - Δημήτρη Παπατσώρη που και στρατηγός ήταν, αλλά και πλούσια εμπειρία είχε από τους συνεχείς αγώνες, κυρίως όμως διότι είχε βοηθούς τα δύο ατρόμητα παιδιά του, Αδάμη και Αναγνώστη, οι οποίοι είχαν ιδιαίτερα διακριθεί σ’ όλες τις μάχες του Αγώνα. 

    Στα χρόνια του Καποδίστρια περιορίστηκε στα ιερατικά του καθήκοντα. Επί αντιβασιλείας τα δύο του παιδιά φυλακίζονται στο Ιτς Καλέ και στο Νιόκαστρο, για δεκαοκτώ μήνες. Στα πρώτα χρόνια του Όθωνα αποσύρεται πικραμένος από την άδικη μεταχείριση των Βαυαρών και των Ελλήνων υποτακτικών, στο κονάκι του ως το θάνατό του το 1835. 

    Τα δύο του παιδιά αυτά δεν έλειψαν από καμιά μάχη, όπως λεπτομερώς ιστορεί ο Γρηγοριάδης, και ιδιαίτερα ο Αδάμης, που είχε επανειλημμένα διακριθεί και είχε δύο φορές τραυματισθεί, μια φορά στη μάχη του Δραγουμάνου και για δεύτερη φορά στη μάχη στο Λάπι. Έλαβαν μέρος σε όλες τις υ­πόλοιπες μάχες που έδωσαν οι Ντρέδες, είτε εντός είτε εκτός της Πελοποννήσου, όπου πάντοτε διακρίθηκαν για την αυτοθυσία τους και έκαναν έντονα αισθητή την παρουσία τους με την παλληκαριά και την εμπειρία τους. Συναγωνίζονταν ο ένας τον άλλο σε δράση και γενναιότητα. 

    Γι' αυτό και η «Ένωση Ντρέδων» τίμησε διπλά τον παπα - Δημήτρη: Έξω από το ιστορικό εκκλησάκι του Αγίου Δημητρίου στο Σουλιμά, έστησαν την προτομή του από μπρούντζο (1979), ενώ στην πρό­σοψη της εκκλησίας εντοίχισαν ανάγλυφη ορειχάλκινη πλάκα με την παράσταση της ορκωμοσίας των Ντρέδων (1978), με κυριαρχούσα μορφή τον παπα - Δημήτρη. Ένας δρόμος στην Αθήνα στο τέρμα Ιπ­ποκράτους φέρνει τ’ όνομά του, ενώ ζωηρή και έντονη διατηρεί­ται ακόμη η φήμη του σ’ όλη τη Μεσσηνία, σαν αγωνιστή, και τα δημοτικά τραγούδια διαλαλούν την έντονη δράση του και των δύο παιδιών του σ’ όλα τα Σουλιμοχώρια. 

    Πηγή: α) βιβλίο "ΟΙ ΝΤΡΕΔΕΣ ΤΑ ΠΑΛΛΗΚΑΡΙΑ ΤΟΥ ΜΟΡΙΑ", του Παναγιώτη Λαμπρόπουλου (έκδοση 1980).

 β)  βιβλίο "ΝΤΡΕΔΕΣ ΟΙ ΑΔΙΚΗΜΕΝΟΙ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ" του Δημητρίου Π. Αθανασόπουλου (έκδοση 2005).