
Το Άνω Ψάρι από απόσταση φάνταζε σαν κάστρο. Τα σπίτια του πύργοι Μανιάτικοι, απολιθωμένοι βιγλάτορες σ’ ένα χρέος που ξεπληρώθηκε πριν χρόνια.
Η πρώτη εγκατάσταση των κατοίκων του έγινε το 1630. Σύμφωνα με την παράδοση οι πρώτοι κάτοικοι στο Άνω Ψάρι ήσαν οι οικογένειες των Κονταίων από το Σουλιμά και των Σγουραίων από την Ήπειρο. Γύρω στα 1660 εγκαταστάθηκε ο Αναγνώστης (Αλέξης Ντάρας από το Ζαϊμόγλι (Δροσιά Πυλίας), όπου είχε καταφύγει από το Ντάρα Μαντινείας κυνηγημένος από τους Τούρκους. Μετά ήρθαν οι Καραίοι και οι Ντουλιμαναίοι από τις Καρυές Μεγαλόπολης. Αυτές ήταν οι πρώτες οικογένειες που ίδρυσαν το χωριό και αργότερα σε αυτές τις οικογένειες προσκολλήθηκαν κι άλλες από άλλα μέρη της Ελλάδας.

Το Άνω Ψάρι είναι γνωστό από την ιστορία, αφού από εδώ καταγόταν ο αγωνιστής στρατηγός και αγνός πατριώτης Γιαννάκης Γκρίτζαλης, (2η φωτ. και 3η φωτ. το σπίτι του) που μαζί με τον πεθερό του τον Μητροπέτροβα από τη Γαράτζα (Άνω Μέλπεια), ονομαστό κλεφτοκαπετάνιο και συμπολεμιστή του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, τον Αναστάσιο Τζαμαλή από την Ασλάναγα (Άρι Μεσσηνίας) και άλλους, στα 1834, ηγήθηκε της αποτυχημένης «Μεσσηνιακής Επανάστασης» όπως την ονόμασαν, κατά της Βαυαροκρατίας. Μετά την αποτυχία αυτής της εξέγερσης ο Γκρίτζαλης συνελήφθη και οδηγήθηκε στην Κυπαρισσία. Ύστερα από συνοπτική διαδικασία καταδικάστηκε σε θάνατο από το στρατοδικείο και εκτελέστηκε σχεδόν αμέσως κι ας του είχε στο μεταξύ δοθεί «χάρη».
Από εδώ ξεκίνησε γύρω στα 1730, στην προεπαναστατική περίοδο, ο Μάρκος Ντάρας, ο οποίος είχε γίνει ο φόβος και ο τρόμος των Τούρκων σε όλο το Μοριά. Σε ηλικία 20 ετών έχοντας μαζί του 80-100 παλικάρια Ντρέδες, άρχισε τολμηρές και ριψοκίνδυνες επιχειρήσεις κατά των Τούρκων και των Αλβανών. Υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους κλεφταρματολούς της Πελοποννήσου και ίσως όλων των κλεφταρματολών της Τουρκοκρατίας και ήταν αναγνωρισμένος γενικός αρχηγός τους κατά την εποχή της δράσης του.

Η προσφορά των κατοίκων του Άνω Ψάρι στους εθνικούς αγώνες υπήρξε αξιόλογη και οι Ψαραίοι έπραξαν πάντοτε το καθήκον και το χρέος τους για την πατρίδα.
Στο Ψάρι στις 24 Απριλίου του 1827 οι Ντρέδες έδειξαν μεγάλη γενναιότητα και αυτοθυσία και πολέμησαν τον Ασλάν Μπέη, αντιστράτηγο του Ιμπραήμ Πασά. Στη μάχη αυτή πολέμησαν ακόμη και οι γυναίκες του χωριού αλλά και από τα γύρω χωριά.
Στην Ενετική απογραφή το 1689 αναφέρεται ως Απάνω Ψάρι με 57 κατοίκους και στο Κάτω Ψάρι 18 κατοίκους. Στην επόμενη Ενετική απογραφή του 1700, δε γνωρίζουμε πόσοι ακριβώς έμειναν στο Άνω Ψάρι γιατί αναφέρονται μαζί οι κάτοικοι των δύο οικισμών, με το χαρακτηρισμό «Ψάρια» και 120 κάτοικοι.

Στην άκρη του χωριού προς τα Βορειοανατολικά που η βρύση με τα τρία μεγάλα κανάλια της έβγαζε άφθονο και κρύο νερό, που μπορούσε να εξυπηρετήσει χιλιάδες κατοίκους.

Κε ΘΕΟΧΑΡΗ Καλημερα! Με την αδεια σας και σαν απογονος του Μαρκου Νταρα απο ιστορικο ενδιαφερον θελω να χρησιμοποιησω το αρθρο σας για να ενσαρκωσω την αφηγηση μου που αφορα τον προγονο μου κολιο δαριωτη μπακοπουλο απο τον Νταρα Μαντινειας σε ενα μυθιστορημα,που αφορα τον δολοφονημενο στρατηγο και 4ακις παππο μου!!
ΑπάντησηΔιαγραφήΘα κανω ευθεια αναφορα στο αρθρο σας αναφεροντας το ονομα σας!!
ευχαριστω εκ των προτερων
Μιχαλης Χαλκιας,Μπακοπουλος